In de afgelopen jaren zijn mensen en bedrijven over de hele wereld zich steeds meer bewust geworden van de dringende noodzaak van een toekomstgericht perspectief, vooral met betrekking tot de industrie en productieprocessen. Klimaatakkoorden, regelgeving op het gebied van veiligheid op het werk en de Europese Due Diligence Act zijn allemaal bewijzen van de groeiende druk om verantwoordelijk te handelen die nu doordringt tot alle gebieden van het bedrijfsleven. Een ander voorbeeld is te vinden in de financiële sector, waar het classificeren van duurzame beleggingen op basis van ESG-criteria steeds meer ingang heeft gevonden. Een groter bewustzijn van duurzaamheid in de samenleving als geheel, samen met een groter milieubewustzijn en een sterker gevoel van mondiale verantwoordelijkheid hebben allemaal bijgedragen aan een zichtbare stijging van de vraag naar beleggingsmogelijkheden die voldoen aan ESG-criteria.
Een universele ESG-classificatie kan de basis leggen voor meer sociale en ecologische investeringen en tegelijkertijd bedrijven stimuleren om aan deze criteria te voldoen - en zo hun steentje bij te dragen aan een verantwoorde toekomst voor iedereen.
Veel bedrijven in verschillende sectoren verwelkomen deze toegenomen aandacht voor ESG-criteria. Deze organisaties omarmen een benadering die AMCS Performance Sustainability noemt. Simpel gezegd is het de mogelijkheid om prioriteit te geven aan mensen en de planeet en tegelijkertijd de winstgevendheid te verhogen. Deze bedrijven gebruiken innovatieve technologieën en stellen duidelijke doelen. Als gevolg daarvan zien ze zakelijk succes op de lange termijn, terwijl ze ook de productiviteit en efficiëntie verhogen, de veiligheid van werknemers verbeteren en voldoen aan milieu- en sociale normen.
ESG: waar het voor staat en wat het betekent
Het acroniem "ESG" staat voor milieu, maatschappij en (corporate) governance. Deze drie aspecten omvatten de verantwoordelijkheidsgebieden waarop bedrijven moeten proberen te opereren in overeenstemming met specifieke criteria. In de financiële sector worden ESG-criteria en bijbehorende KPI's ook gebruikt als beleggingscriteria om ervoor te zorgen dat beleggingen zo duurzaam mogelijk zijn.
Strikt genomen is "duurzaam" in deze context niet helemaal de juiste term, aangezien ESG en duurzaamheid twee afzonderlijke en verschillende concepten zijn. In een bredere context beschrijft de term "duurzaamheid" een overkoepelend concept van toekomstbewuste praktijken die gericht zijn op het creëren van een balans tussen het verbruik en de vernieuwing van hulpbronnen zonder toekomstige generaties te belasten of te benadelen. ESG daarentegen richt zich specifiek op financiële aspecten en helpt potentiële beleggers om ecologisch en sociaal verantwoorde beleggingen te vinden. ESG-criteria maken het dus makkelijker voor verantwoordelijke beleggers om geschikte financiële producten te vinden. Omdat ESG-compliant beleggen over het algemeen in lijn is met het concept duurzaamheid, worden de twee termen vaak als synoniem gebruikt.
ESG en MVO in duurzaamheidsmanagement
Alomvattend duurzaamheidsmanagement omvat strategieën en maatregelen die bedrijven helpen om een substantiële bijdrage te leveren aan de Sustainable Development Goals (SDG's) van de Verenigde Naties. Twee termen duiken in dit verband bijzonder vaak op: CSR (Corporate Social Responsibility) en ESG (Environment, Social and Corporate Governance). Beide termen hebben betrekking op de verantwoordelijkheden van bedrijven, maar hoewel ze met elkaar verband houden, hebben ze verschillende betekenissen en zwaartepunten. Terwijl het acroniem CSR een eerder normatief concept beschrijft dat bedrijven verantwoordelijk houdt voor hun maatschappelijke betrokkenheid vanuit een ethisch perspectief, helpt ESG om deze inspanningen te meten en te kwantificeren. ESG verwijst voornamelijk naar de duurzaamheidsbeoordeling van beursgenoteerde bedrijven op het gebied van groene financiering en duurzame investeringen, maar wordt sinds kort ook toegepast op duurzaamheidsmanagement in het algemeen.
wat zijn ESG-criteria?
ESG-criteria zijn beleggingscriteria die het mogelijk maken om de duurzaamheid van verschillende financiële producten te onderzoeken. Ze zijn een de facto industrienorm geworden voor duurzame beleggingen. Er is echter nog geen universeel classificatiesysteem opgesteld, waardoor er verschillende systemen naast elkaar worden gebruikt. Toch is de consensus over een gestandaardiseerde, universele set criteria al in zicht. Al in 2006 formuleerde een VN-initiatief met de naam Principles of Responsible Investment zes belangrijke aspirationele principes. In 2020 introduceerde de EU de EU-taxonomie voor duurzame activiteiten, gevolgd door de gedelegeerde handeling inzake de EU-taxonomie van het klimaat in april 2021, als onderdeel van haar doel om een gestandaardiseerd, pan-Europees systeem voor duurzame producten te creëren. De EU taxonomie omvat ook een Sustainable Finance Package dat expliciet gericht is op de financiële sector. Dit zou het mogelijk kunnen maken om strenge wettelijke eisen te definiëren, wat op zijn beurt de kwestie van ESG-compliance transparanter zou maken.
Een van de meest gebruikte milieucriteria is de impact van een organisatie op het klimaat of haar bijdrage aan klimaatbescherming. Ondertussen schijnt het sociale aspect van ESG steeds meer het licht op veiligheid op het werk, en inspanningen om corporate governance te verbeteren zijn de focus van de nieuwe wet op de toeleveringsketens. Zoals eerder opgemerkt, zijn er echter geen specifieke criteria waaraan organisaties moeten voldoen. Er zijn tot nu toe geen vaste, universele ESG-criteria geformuleerd, wat soms leidt tot ongelijke eisen die per sector verschillen. Bovendien richten verschillende soorten bedrijven zich op verschillende ESG-metrics en KPI's.
ESG in een oogopslag
omgeving
Implicaties
- Het milieu beschermen
- Hulpbronnen behouden
- Hernieuwbare energie gebruiken
- Toekomstbewust werken
Vaak gebruikte criteria
- Klimaatbescherming
- Beheer van hulpbronnen
- Waterbeheer
- Energie- en emissiebeheer
- Gebouwenbeheer
sociaal
Implicaties
- Bescherming van mensenrechten en waardigheid
- Uitbannen van kinderarbeid en slavernij
- Verantwoordelijkheid nemen voor het welzijn van werknemers
Vaak gebruikte criteria
- Gezondheid en veiligheid op het werk
- Gezondheid en welzijn
- CPD voor werknemers
- Ketenaudits
- (Inter)nationale samenwerking
bestuur
Implicaties
- Een eerlijk deel van je sociale verantwoordelijkheid dragen
- Ethisch bedrijfsbeheer
- Corruptie/concurrentieverstorend gedrag bestrijden
Vaak gebruikte criteria
- Naleving
- Toezicht, beheer & controlestructuren
- Reputatiemanagement
- Diversiteit
Waarom is ESG zo belangrijk voor bedrijven?
In lijn met de huidige ontwikkelingen op EU-niveau neemt de druk van de regelgeving op bedrijven toe. De EU-Taxonomie voor duurzame economische activiteiten, die in juli 2020 in werking is getreden, creëert een kader om te bepalen of en in welke mate bepaalde economische activiteiten als (milieu)duurzaam moeten worden geclassificeerd. Daarnaast zullen financiële marktpartijen zoals beleggingsfondsen die duurzame financiële producten op de markt willen brengen, moeten rapporteren over het aandeel (milieu)duurzame beleggingen in hun portefeuilles.
In de toekomst zullen bedrijven die niet-financiële verslaggeving moeten verschaffen in overeenstemming met EU-richtlijn 2014/95/EU (CSRD) informatie moeten verstrekken over de mate waarin de activiteiten van het bedrijf verband houden met ecologisch duurzame economische activiteiten.
Een ander aspect is het Sustainable Product Initiative (SPI) van de Europese Commissie, dat in juli 2024 van kracht werd. Met het "Substantiating Green Claims"-initiatief moeten bedrijven hun kwantitatieve verklaringen over de milieuvriendelijkheid van hun producten onderbouwen met de gestandaardiseerde PEF-methode (Product Environmental Footprint). Er kan worden verwacht dat de richtlijn inzake ecologisch ontwerp en energie-etikettering meer productgroepen zal omvatten en de vereisten inzake levenscyclus, herbruikbaarheid, repareerbaarheid en recycleerbaarheid zal uitbreiden. Het is de bedoeling dat alle belangrijke informatie over materiaalsamenstelling, herbruikbaarheid en recyclebaarheid wordt verzameld en verwerkt via digitale productpaspoorten.
Of en onder welke voorwaarden bedrijven toegang krijgen tot financiële markten, zal in de toekomst steeds meer afhangen van hun ESG-prestaties.
kritiek op ESG-criteria
Een universeel classificatiesysteem en meer transparantie zijn beide essentieel om de belangrijkste punten van kritiek op de tot nu toe gebruikte ESG-criteria weg te nemen. Op dit moment kunnen bedrijven in verschillende sectoren verschillende KPI's selecteren om ESG-naleving te meten, wat ertoe heeft geleid dat ratingbureaus voor duurzaamheid de opdracht hebben gekregen om alleen ratings te geven voor specifieke aspecten, terwijl de volledige staat van dienst van een bedrijf op het gebied van duurzaamheid buiten beschouwing wordt gelaten. Dit systeem is gevoelig voor belangenconflicten.
Deze best-in-class ratings stellen bedrijven in staat zichzelf te vergelijken met andere spelers in hun sector - meestal met zeer gunstige resultaten. Het feit dat bedrijven minder ideale aspecten van hun aanbod volledig kunnen uitsluiten, betekent dat ze zichzelf kunnen presenteren als toonbeelden van sociale en milieuverantwoordelijkheid, leiders op dit gebied in hun sector, ook al is hun aanpak over het geheel genomen minder duurzaam. Daarom wordt het huidige systeem vaak bekritiseerd als een manier om greenwashing in de hand te werken.
ESG en gezondheid en veiligheid op het werk: inzichten uit het Trendrapport Veiligheidsbeheer 2022
De aandacht die bedrijven besteden aan ESG-criteria is nauw verbonden met het werk van EHS-professionals. De overlappingen variëren van het werken op een algemeen duurzame manier tot het nemen van verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat maatregelen ter bescherming van mens en milieu tijdens het hele productieproces worden nageleefd. Maatregelen op verschillende politieke niveaus hebben de due diligence-verplichtingen van bedrijven op de lange termijn uitgebreid naar de toeleveringsketens, waardoor het hebben van een geïntegreerde EHS-strategie steeds relevanter is geworden voor commercieel succes.
Een enquête onder 500 EHS-professionals en -managers in het Trendrapport Veiligheidsbeheer 2022 benadrukt de impact van ESG-criteria op veiligheid en gezondheid op het werk:
Hoewel 18% van de ondervraagden (nog) niet met het onderwerp in aanraking is gekomen, verwacht een aanzienlijk deel van de praktijkmensen (42%) dat ESG-criteria in de nabije toekomst een belangrijke rol zullen spelen. Uiteindelijk wordt de rol van ESG als trending topic en belangrijke succesfactor gesignaleerd door het feit dat deze criteria bij bijna 30% van de ondervraagde bedrijven al een belangrijke drijfveer zijn geworden voor investeringen in betere gezondheid en veiligheid op het werk.
De enquête wordt aangevuld met de mening van 8 internationale experts. Zij zien het toenemende belang van ESG-criteria als een kans om de onderwerpen veiligheid en gezondheid op het werk te verbeteren en onder de aandacht te brengen. Tegen de achtergrond van klimaatverandering zijn sommige experts van mening dat bedrijven nu verplicht zijn om ESG-criteria te implementeren. Deze criteria brengen veranderingen met zich mee die ook nieuwe risico's en potentiële gevaren met zich meebrengen - en bedrijven moeten daarop reageren. Deze risico's hebben uiteraard betrekking op MVO, maar ook op de verantwoordelijkheid van bedrijven ten opzichte van hun werknemers.
ESG als integratieve benadering
Organisaties ontwikkelen meestal hun eigen systemen en procedures om processen, verantwoordelijkheden en middelen zo te regelen dat de bedrijfsdoelen kunnen worden bereikt. In veel gevallen stellen ze gestandaardiseerde kwaliteits-, milieu-, risico- of energiebeheersystemen op, omdat hun geharmoniseerde structuur (ooit bekend als de High-Level Structure, of HLS) het gemakkelijker maakt om aanvullende eisen te integreren. Een geïntegreerd beheersysteem (Integrated Management System, IMS) bevat terugkerende vereisten op een manier die het mogelijk maakt om ze te beheren met gestandaardiseerde processen. Dit heeft in het bijzonder betrekking op de volgende terugkerende vereisten:
Context van de organisatie
- Doel van de activiteiten van een organisatie
- Omgeving van de organisatie
- Verwachtingen van belanghebbende partijen
- De reikwijdte en grenzen van het systeem bepalen
Leiderschap
- Taken en verantwoordelijkheden van leiderschap (topmanagement)
- Definiëren van een overeenkomstig bedrijfsbeleid en richtlijnen
- Toewijzen van verantwoordelijkheden en bevoegdheden binnen de organisatie en informatievoorziening
Planning
- Risico's en kansen identificeren (risicogebaseerde aanpak)
- Doelstellingen bepalen
- Afleiden van plannen om doelstellingen te bereiken
Ondersteuning
- Bepalen van ondersteunende processen voor het verstrekken van middelen, verbeteren van bewustzijn en competentie
- Gedocumenteerde informatie produceren, bijwerken en controleren om bewijsmateriaal bij te houden
Operatie
- Kernprocessen voor operationele planning en conformiteit
Prestatie-evaluatie
- Evaluatie en analyse van resultaten door middel van monitoring en metingen, interne audits en jaarlijkse managementevaluatie
Verbetering
- Afleiden van acties en corrigerende maatregelen om afwijkingen en afleidingen aan te pakken
- Continu verbeteringsproces (CIP) om "echte" impact te bereiken
In de praktijk zijn geïntegreerde managementsystemen dynamisch en kunnen ze naar behoefte worden aangepast. Ze bieden ook de mogelijkheid om verschillende perspectieven en afdelingen samen te brengen. Een integrale aanpak die operationele en strategische aspecten omvat, is immers essentieel voor effectief ESG-beheer.
software voor ESG-rapportage
Bedrijven die hopen op certificering volgens nieuwe ESG-classificatiesystemen worden nu geconfronteerd met de kwestie van het implementeren van ESG-regelgeving en het meten van hun prestaties op deze gebieden. Dit is zeker de moeite waard gezien de toenemende algemene belangstelling voor ESG-compliant beleggingen en het bewijs dat beleggers actief op zoek zijn naar dergelijke beleggingen, waardoor bedrijven die ESG-criteria negeren mogelijk waardevol beleggerskapitaal mislopen. Bovendien komen verbeteringen op het gebied van arbeidsveiligheid en milieunormen uiteindelijk het hele bedrijf ten goede.
Het bijhouden van een transparant en traceerbaar overzicht van de implementatie van ESG-criteria is echter zeker een uitdaging en daarom is het vaak de moeite waard om een softwareoplossing te introduceren die kan voldoen aan de rapportagevereisten voor milieu-, sociale en governance-aspecten. Een gecentraliseerde softwareoplossing zoals het AMCS Sustainability Platform waarmee u informatie kunt beheren en workflows kunt automatiseren, ondersteunt en vereenvoudigt de rapportage, waardoor de duurzaamheid in productieprocessen inherent wordt verbeterd. Als gevolg hiervan kunnen bedrijven de rapportage op basis van ESG-criteria eenvoudig integreren en hun prestaties bewaken.
overzicht van belangrijke punten
- Universele ESG-criteria worden de komende jaren ingevoerd
- ESG-criteria helpen de transparantie te vergroten en de duurzaamheid te verbeteren
- Milieu- en maatschappelijk verantwoorde bedrijven kunnen zich positioneren als aantrekkelijkere werkgevers en zakenpartners
- Of en onder welke voorwaarden bedrijven toegang krijgen tot financiële markten, zal in de toekomst steeds meer afhangen van hun ESG-prestaties.
- Software ondersteunt de integratie en rapportage van duurzaamheids-/ESG-criteria